Edytujesz Piknik na skraju drogi

[[Plik:PNSD.jpg|thumb|left|200px|Najnowsza okłada polskiego wydania nawiązująca do gry [[S.T.A.L.K.E.R.:Cień Czarnobyla|Stalker]]]]
{{Patrz|Piknik_na_skraju_drogi}}
'''''Piknik na skraju drogi''''' (ang. ''Roadside Picnic'', ros. ''Пикник на обочине'') – powieść science-fiction, zawierająca elementy psychologizmu, autorstwa Arkadija i Borysa Strugackich. Wydana w 1972 roku, wniosła duży wkład w opinię obecnej społeczności o Czarnobylu – to właśnie z tej książki pochodzi termin ''[[stalker]]''. Na podstawie tej książki został oparty film [[Stalker (film)|''Stalker'']] i gry z serii ''S.T.A.L.K.E.R.''.

== Treść i charakterystyka utworu ==
Książka podzielona jest na cztery rozdziały, posiadające specyficzną narrację pierwszoosobową, oraz wstęp w formie wywiadu. Akcja nie jest zupełnie płynna – rozdziały, chociaż chronologicznie, są oddalone od siebie o nawet kilka lat. Za to miejsce akcji jest stałe – mała miejscowość Harmont, w Kanadzie, jedno z sześciu miejsc lądowania, przy której utworzyła się Strefa, w której obowiązywały nieznane dotąd prawa fizyki. Aby zbadać Strefę, został powołany Międzynarodowy Instytut Cywilizacji Pozaziemskich (MICP). Jednak do Strefy, zaczęli napływać złodzieje i szabrownicy, zwani Stalkerami, którzy zabierali ze strefy pozostawione przez kosmitów przedmioty.
=== Postaci ===
* '''Red „Rudy” Shoehart''' – stalker, chwilowo pracownik Instytutu. Centralna postać trzech z czterech rozdziałów książki. Na początku akcji ma 23 lata, zaś w ostatniej podróży do Złotej Kuli ma 31 lat. Urodzony i wychowany w Harmont. Wyjątkowo pozytywna postać w porównaniu z innymi Stalkerami. Dwukrotnie karany więzieniem za swoją, nielegalną, profesję.
* '''Richard „Dick” H. Nunnun''' – pracownik firmy sprzedającej sprzęt elektroniczny dla Instytutu. Centralna postać trzeciego rozdziału. Dobrze znał środowisko Stalkerów, współpracował ze służbami w likwidacji siatek stalkerskich. Pomagał rodzinie Rudego, kiedy ten trafił do więzienia. Stary kawaler. Jedyny człowiek, oprócz Kiryła, którego Red uważał za przyjaciela i wartościowego człowieka.
* '''dr Kirył Fanow''' – ''szef'' Reda w MICP, ambitny naukowiec z ZSRR, zajmujący się badaniem tajemniczych przedmiotów. Jego artykuły wydawane są nadal po jego śmierci. Zginął na zawał serca, prawdopodobnie spowodowany kontaktem z ''pajęczyną'', do którego doszło podczas wyprawy do Zony razem z Redem. Shoehart w swoich przemyśleniach często przywołuje Kiryła jako wzór dobrego i uczciwego człowieka, wręcz autorytetu.
* '''Guta Shoehart''' – początkowo dziewczyna, później żona Reda. Zaszła z nim w przedślubną ciąże i pomimo świadomości, jakie dzieci rodzą się Stalkerom, urodziła ich córkę. Szczerze kochała Reda, ze wzajemnością. Dawniej pracowała jako stenografistka.
* '''Mariszka Shoehart''' – córka Guty i Reda, mutant. Niewiele wiemy o jej wyglądzie. Wiadomo tylko, że posiadała ciało pokryte złotawym, jedwabistym futerkiem i źrenice na całe oczy. W późniejszym czasie miała problemy z kontaktem. Z myślą o Mariszce Red wyruszył do Złotej Kuli.
* '''„Ścierwnik” Barbridge''' – stalker-weteran, jedyny jaki dotarł do Złotej Kuli. Red uratował go ze Strefy, jednak po ich wyprawie stracił nogi. Później prowadził biznes turystyczny i wielce prawdopodobnie, że handel artefaktami też.
* '''Artur i Dina Barbridge''' – dzieci Ścierwnika. Dina była piękną, acz wyrachowaną, dziewczyną, zaś Artur był młodym, zdolnym, dobrym chłopakiem, który razem z Redem wyruszył do Złotej Kuli.
* '''Kapitan Quarterblood''' – mundurowy, tropiący Reda i innych stalkerów. Miał problemy z alkoholem.
* '''Ernest''' – właściciel baru, handlował przedmiotami wyniesionymi ze Strefy.
* '''Szuwaks''' – fanatyk religijny, stalker niszczący przedmioty w Strefie. Często skupował różne artefakty i je wynosił znów do Strefy. Sądził, iż Strefa jest dziełem Szatana. Lubił jedynie Reda. Imię bohatera nie jest przypadkowe, gdyż jest to fonetyczny zapis słów "shoe wax", co oznacza "pasta do butów". Szuwaks był czarny, co wyjaśnia skąd wzięło się jego imię.
* '''Ojciec Reda''' – fantom, został wskrzeszony przez Strefę i wrócił do domu. Za życia pracował w tutejszej fabrycę. Lubiany przez Mariszkę.
* '''Walentin Pillman''' – laureat Nagrody Nobla z fizyki, główny rozmówca w wywiadzie na wstępie. Rozmawiał też z Dickiem w barze na temat Zony i wysunął tezę, że Lądowanie było ''piknikiem'' obcych, a przedmioty to śmiecie, których my, na wzór zwierząt, nie potrafimy po pikniku właściwie rozpoznać i użyć.
* '''Maltańczyk, Okulranik, Gnat, Hugh i inni''' – epizodyczny stalkerzy, pracujący dla różnych organizacji.
W książce występuje również więcej nieznacznych postaci, np. dzieci, sąsiedzi, pracownicy Instytutu czy osoby w barze.

=== Anomalie i artefakty ===
* '''Pustak''' – dwa koła z miedzi oddalone od siebie równolegle o czterdzieści centymetrów, między którymi znajduje się tylko powietrze. Niezniszczalne i nierozerwywalne, były obiektem badań Kiryła. W wyprawie, po której zmarł Kirył, zdobyto „pełny” Pustak, w środku którego znajdowały się niebieskie smugi. Prawdopodobnie służył jako ''naczynie''.
* '''Owak''' – małe kamyczki, które po przyciśnięciu zaczynały fluoryzować. Znalazły zastosowanie jako inicjator elektryczny.
* '''Łysica''' – niebezpieczny obiekt, miejscowe zakłócenie grawitacyjne. Identyfikowane przez rzut muterki.
* '''Czarci pudding''' – kolejna śmiercionośna anomalia, dziwne płomyki emitujące lekkie światło. Eksperyment prowadzony z nim w Instytucie doprowadził do śmierci wielu osób.
* '''Fantomy''' – wskrzeszeni ludzie, zombie, wracający do życia w wyniku działania Zony. Nie byli agresywni, zachowywali się normalnie, jednak z ograniczoną zdolnością ruchową.
* '''Mutacje''' – dzieci stalkerów rodziły się z różnymi, niespotykanymi dotąd mutacjami.
* '''Rachunek prawdopodobieństwa''' – ludzi z Zony prześladował pech. Badania statystyczne przeprowadzone na terenie Anglii wskazały, że w miejscowościach dokąd wyemigrowali ludzi z okolic występował nienaturalny wskaźnik katastrof przypadkowych.
* '''Pierścień''' – drobny artefakty, perpetuum mobile. Wprawiony raz w ruch wokół własnej osi, działał nieskończenie.
* '''Wyżymaczka''' – śmiercionośna anomalia, znajdująca się tuż przed Złotą Kulą. Zginął w niej Artur.
* '''Złota Kula''' – miejsce spełniania najskrytszych życzeń. To tam wyprosił zdrowe dzieci Ścierwnik i tam podążał Red z Arturem.

== Powieść a Czarnobyl ==
Popularność związku utworu z Czarnobylem zawdzięcza serii gry S.T.A.L.K.E.R., która połączyła oba te światy. Niewątpliwie, występują podobne motywy, takie jak opuszczenie terenów przez ludzi, rozwijające się szabrownictwo czy strach społeczeństwa przed Strefą. Jednak różnic jest znacznie więcej, a największa z nich to brak w literackiej Zonie jakiejkolwiek radiacji. Jest to wyraźnie w książce podkreślone, dlatego nie sposób uznać wystąpienia na okładce książki symbolu radioaktywności za zwykły chwyt marketingowy ze strony wydawnictwa.

Podobnie, sam wygląd Zony jest inny, wręcz antagonistyczny. Zona w książce to zalążek innej planety, w której żyją nie tylko inne organizmy, ale i obowiązują inne prawa fizyki. Zaś Zona Czarnobylska, na skutek postępującej sukcesji, stała się oazą spokoju dla przyrody, która przywróciła naturalny, pozbawiony ludzi obraz pierwotnych ziem Polesia.
[[Kategoria:Książki]]