Jod

Jod

Jod w stanie gazowym

Zobacz artykuł na wikipedii Jod

Jod (I, iodum) – pomarańczowo-fioletowy niemetal, sublimujący fluorowiec. Występuje w naturze w cząsteczka dwuatomowych I₂. Posiada 54 izotopy, licząc jądra wzbudzone, z czego naturalnie występuje tylko niepromieniotwórczy jod-127.

Jod-123

¹²³Jod, o czasie półtrwania równym 13,22 godziny, jest powszechnie używany w medycynie do analizy niedoczynności tarczycy. Podaje się go w postaci roztworu jodku sodu pacjentowi dożylnie lub doustnie. Jod wiąże się z enzymami tarczycy, przez co dzięki śledzenia promieniowania lekarze mogą śledzić przepływ enzymów w organizmie, ich gromadzenie oraz wydolność tarczycy. Emituje promieniowanie gamma.

Jod-125

¹²⁵Jod używany jest w radioterapii do leczenia raka prostaty i raka mózgu. Emituje promieniowanie gamma, posiadając czas rozpadu równy 59,9 dniom. Powstaje w wyniki wychwytu elektronu przez Xe-125. Poprzez wychwyt elektronu rozpada się na Tellur-125.

Jod-129

Jeden z izotopów o najdłuższym czasie rozpadu, mianowicie 15,7 milionów lat. Znaczne ilości tego izotopu zostały uwolnione podczas testów jądrowych w latach 50. i 60. Powstaje także w przemianach jądrowych w elektrowniach atomowych. Dzięki długiemu czasowi rozpadu znalazła zastosowanie w datowaniu wód podziemnych oraz meteorytów (jod-129 powstaje w wyniku wybuchu supernowych), na których znajdowano ten izotop. Nie znalazł zastosowania w medycynie.

Jod-131

Najważniejszy izotop jodu z radiologicznego punktu widzenia. Czas jego półtrwania to 8,02 dnia; emitując cząstkę beta rozpada się na Xe-131. Izotop ten jest produktem rozszczepiania uranu-235 w reaktorach atomowych. Jednak ze względu na krótki czas rozpadu nie jest obecny w wypalonym paliwie nukleranym.

Radioterapia jodem-131

Radiojod, jak owy izotop bywa nazywany, używany jest w leczeniu raka tarczycy. Radiojod zostaje wchłonięty w tarczycę i tam promieniując niszczy komórki organu, w tym rakowe. Głównym powikłaniem takiej terapii jest niedoczynność tarczycy. Endokrynologia chętnie i często stosuje tę terapie. Krótki czas rozpadu powoduje, iż już po 2 tygodniach praktycznie całkowicie się rozpada. Po pierwszych trzech dniach terapii należy przyjmować więcej płynów, częstsze ssanie cukierków lub dumy do żucia, w celu usunięcia jodu z ślinianek, a także częściowa izolacja, zaniechanie na krótki okres czasu kontaktów towarzyskich, bardzo dokładne mycie po sobie brodzika, wanny czy toalety oraz wstrzemięźliwość seksualna..

Jod-131 a Czarnobyl

Ten izotop jodu, obok strontu-90 i cezu-137 jest najważniejszym pierwiastkiem skażającym. Obecnie nie występuje w ogóle, rozpadł się całkowicie. Jednak w ciągu pierwszych miesięcy po awarii, izotop ten zebrał swoje żniwo. Niektórzy, przykładowo profesor Zbigniew Jaworowski, w ogóle negują istnienie skutków skażenia jodem. Nie ma wiarygodnych danych o wzroście zachorować na raka tarczycy w okolicach terenów skażonych. W Polsce mówi się, że to około 10 razy więcej wśród dzieci.

Zobacz też

• Płyn Lugola